Giảm thiểu rủi ro trong báo cáo quyết toán hải quan

Đơn hàng xuất nhập khẩu nhiều, số lượng hồ sơ hải quan cũng tăng lên, kéo theo các rủi ro về vi phạm hành chính khi báo cáo đến hạn không đúng quy định của pháp luật Việt Nam như sai lệch số liệu, thiếu chỉ tiêu thông tin…Điều này có thể gây ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp khi làm các thủ tục xuất nhập khẩu (XNK).

Qúa trình hội nhập kinh tế toàn cầu đã tạo ra cơ hội rất lớn cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu Việt Nam trong giao thương hàng hoá. Khối lượng hàng hoá XNK sẽ tiếp tục tăng lên trong thời gian tới, đặc biệt, trong bối cảnh Việt Nam đã tham gia hàng chục hiệp định thương mại tự do. Thống kê của cơ quan chức năng cho thấy, tổng kim ngạch XNK năm 2021 sẽ vượt con số 600 tỷ USD. Điều này cho thấy số lượng thủ tục, giấy tờ nói chung và lĩnh vực hải quan rất lớn.

Hiện tại hành lang pháp lý về lĩnh vực hải quan đã tương đối đầy đủ như Luật hải quan 2014;Nghị định số 128/2020/NĐ-CP ngày 19/10/2020 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hải quan; Thông tư số 39/2018/TT-BTC ngày 20/04/ 2018 sửa đổi, bổ sung một số điều tại Thông tư số 38/2015/TT-BTC năm 2015 quy định về thủ tục hải quan; kiểm tra, giám sát hải quan; thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và quản lý thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu…Tuy nhiên doanh nghiệp vẫn còn nhiều lúng túng khi thực hiện, nhất là các báo cáo hải quan cuối kỳ.

Thông tin tại hội thảo “Báo cáo quyết toán hải quan dành cho lãnh đạo doanh nghiệp” do Liên minh hỗ trợ công nghiệp Việt Nam (Liên minh Visa) tổ chức, ông Ngô Ngọc Khánh - Phó Chủ tịch thường trực Liên minh Visa cho biết, từ trước đến nay, báo cáo quyết toán hải quan vẫn luôn là một nhiệm vụ gây nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam. Phần lớn các doanh nghiệp vẫn chưa hiểu đúng về tầm quan trọng của báo cáo quyết toán hải quan, cũng như chưa nhận diện được các rủi ro đến từ việc sai lệch số liệu báo cáo do công tác quản trị thông tin chưa đồng bộ giữa kho, kế toán và phòng xuất nhập khẩu; Chưa hiểu đúng các hướng dẫn, các định nghĩa về chỉ tiêu thông tin cần điền trên Báo cáo quyết toán dẫn đến khai báo thông tin không chính xác….

Việc thực hiện không đầy đủ và không thực hiện đúng quy định của pháp luật, doanh nghiệp có thể bị phạt vi phạm hành chính, truy thu thuế phát sinh, nghiệm trọng hơn là giảm uy tín của doanh nghiệp trong đánh giá rủi ro của Hải Quan dẫn tới phát sinh chi phí và thời gian thông quan hàng hóa.

Nhiều doanh nghiệp đang gặp khó khăn
trong báo cáo quyết toán hải quan (Ảnh minh họa)

Tại hội thảo trực tuyến đã có gần 300 ý kiến, câu hỏi từ 442 doanh nghiệp tham dự liên quan đến các vấn đề như cách thức/thời hạn khai báo hoặc chỉnh sửa khai báo hải quan, khung xử phạt vi phạm, định danh và cách tính định mức nguyên liệu – phế phẩm – hàng tồn kho, phần mềm phối hợp hiệu quả giữa kho – kế toán – phòng xuất nhập khẩu,…Điều này cho thấy số lượng doanh nghiệp hiểu đúng, đủ về các quy định của pháp luật vẫn còn hạn chế.

Chia sẻ tại hội thảo, nhiều doanh nghiệp cho rằng, đối với doanh nghiệp sản xuất hàng hoá công nghiệp xuất khẩu lại càng khó khăn hơn vì liên quan đến nguyên vật liệu đầu vào, đầu ra, quá trình nhập khẩu, lưu trữ, xuất kho, theo dõi tổng hợp sau khi bán hàng là cả một quá trình phức tạp.

Đại diện công ty VINATAIYO cho biết, các vấn đề mắc phải chung là mã sản phẩm, mã nguyên liệu xuất nhập khẩu và kế toán không đồng bộ dẫn đến khó khăn trong báo cáo thông tin, bên cạnh đó là các vấn đề xứ lý phế liệu, phế phẩm trong quá trình sản xuất.

Nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, ông Nguyễn Đức Vinh - Phó Chi cục Trưởng Hải quan Biên Hoà cho rằng để có được số liệu tồn kho nguyên vật liệu, hoặc /và thành phẩm giữa thực tế và cơ sở dữ liệu của hải quan một cách chính xác, cũng như kiểm soát các vấn đề thất thoát nguyên vật liệu và thành phẩm, lãnh đạo doanh nghiệp cần xây dựng quy trình nội bộ liên phòng có sự phối hợp chặt chẽ giữa phòng kho, kế toán và phòng xuất nhập khẩu. Đồng thời, đẩy mạnh công tác kiểm kê và điều chỉnh ghi nhận tồn kho hợp lý.

Hội thảo chuyên đề về báo cáo quyết toán hải quan
do Liên minh Visa phối hợp tổ chức

Các chuyên gia cho rằng, để đảm bảo tuân thủ đúng các quy định của pháp luật, tránh những rủi ro không đáng có, các doanh nghiệp cần nâng cao năng lực quản trị, đầu tư ứng dụng khoa học công nghệ thông tin, tăng cường đào tạo chuyên môn cho các cán bộ, nhân viên thực thi trực tiếp; tích cực tương tác với cơ quan quản lý, tham gia các buổi hướng dẫn chuyên ngành do các đơn vị tổ chức. Về phía Nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý theo hướng dễ hiểu, dễ triển khai; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính; đồng thời thường xuyên tuyên truyền nâng cao nhận thức của doanh nghiệp.