Thủ tục xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ từ Việt Nam sang quốc tế

Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam không chỉ mang giá trị kinh tế mà còn là cầu nối văn hóa giữa các quốc gia. Với sự tinh tế và đa dạng trong từng sản phẩm – từ đồ gốm, sơn mài, đến mây tre đan – các mặt hàng này luôn gây ấn tượng với thị trường quốc tế. Tuy nhiên, vận chuyển hàng thủ công mỹ nghệ ra thế giới đòi hỏi sự am hiểu về các thủ tục hải quan cần thiết, quy trình xuất khẩu và cách bảo quản, nhằm đảm bảo hàng hóa đến nơi an toàn và giữ trọn vẻ đẹp vốn có.

1. Các loại hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu phổ biến và Mã HS 

Việt Nam là một trong những quốc gia nổi tiếng với ngành sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ độc đáo, mang đậm nét văn hóa truyền thống. Các sản phẩm này không chỉ đáp ứng nhu cầu trang trí trong nước mà còn có giá trị xuất khẩu cao, được ưa chuộng tại nhiều thị trường quốc tế. Dưới đây là các loại hàng thủ công mỹ nghệ phổ biến nhất và mã HS để bạn tham khảo:

1.1. Đồ gốm sứ

Đồ gốm sứ là một trong những sản phẩm thủ công mỹ nghệ được xuất khẩu nhiều nhất, thể hiện sự tinh tế của tay nghề thợ thủ công Việt Nam.

Ví dụ: Bình hoa, chén dĩa, tượng gốm, bộ ấm trà, đèn gốm trang trí nội thất. Những sản phẩm này thường được làm từ làng gốm Bát Tràng, Phù Lãng, hoặc Chu Đậu.

Mã HS:

• 6909: Các loại chén, bát, đĩa, bình hoa bằng sứ.

• 6912: Sản phẩm trang trí và đồ gia dụng bằng sứ.

1.2. Đồ sơn mài

Sơn mài là một nghệ thuật truyền thống của Việt Nam, tạo ra những sản phẩm đẹp mắt và sang trọng.

Ví dụ: Hộp trang sức, tranh sơn mài, khay trà, lọ hoa. Những sản phẩm này thường đến từ các làng nghề như Hạ Thái (Hà Nội).

Mã HS:

• 4421: Các sản phẩm sơn mài bằng gỗ, như hộp, khay.

• 9602: Các tác phẩm nghệ thuật, thủ công mỹ nghệ từ sơn mài.

1.3. Đồ mây tre đan

Đây là nhóm sản phẩm được làm từ các nguyên liệu tự nhiên, thân thiện với môi trường và mang phong cách dân dã.

Ví dụ: Giỏ xách, ghế tre, đèn trang trí, hộp đựng đồ, khay mây. Những sản phẩm này thường được sản xuất tại các làng nghề ở Nam Định, Thanh Hóa, hoặc Nghệ An.

Mã HS:

• 4602: Sản phẩm làm từ mây, tre, cói và các nguyên liệu tương tự.

1.4. Tượng đá và gỗ

Các sản phẩm tượng điêu khắc là một trong những điểm nhấn đặc biệt trong ngành thủ công mỹ nghệ, thường mang ý nghĩa phong thủy hoặc tôn giáo.

Ví dụ:

• Tượng đá: Tượng Phật, tượng thần, phù điêu bằng đá cẩm thạch, đá granit. Những sản phẩm này thường đến từ các làng nghề đá mỹ nghệ Non Nước (Đà Nẵng).

• Tượng gỗ: Tượng thần tài, tượng hổ, tranh khắc gỗ. Nhiều sản phẩm được làm tại làng nghề Sơn Đồng (Hà Nội).

Mã HS:

• 6802: Đá điêu khắc hoặc đá xây dựng.

• 4420: Tượng điêu khắc, sản phẩm gỗ mỹ nghệ.

>> Xem thêm: Thủ tục gửi hàng thủ công mỹ nghệ đi Mỹ bằng đường biển

2. Lợi ích và khó khăn khi xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ

Xuất khẩu các sản phẩm thủ công mỹ nghệ mang lại nhiều cơ hội phát triển lớn cho doanh nghiệp và đất nước, nhưng cũng đi kèm với không ít thách thức. Cụ thể:

2.1. Lợi ích

Xuất khẩu không chỉ mở ra cánh cửa tiếp cận thị trường quốc tế mà còn góp phần quan trọng trong việc phát triển kinh tế và quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới.

• Nâng cao giá trị thương hiệu Việt: Các sản phẩm thủ công mỹ nghệ quảng bá văn hóa truyền thống, tạo ấn tượng tích cực và nâng tầm hình ảnh Việt Nam trên thị trường quốc tế.

• Mở rộng thị trường quốc tế: Giúp sản phẩm Việt tiếp cận nhiều thị trường lớn, từ đó tăng sức cạnh tranh và khẳng định vị thế.

• Tăng trưởng doanh thu và tạo việc làm cho lao động: Phát triển ngành thủ công mỹ nghệ thúc đẩy kinh tế địa phương, tạo cơ hội việc làm ổn định cho nhiều lao động tại các làng nghề.

2.2. Khó khăn, thách thức

Bên cạnh lợi ích, việc xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ cũng đối mặt với nhiều thách thức về chi phí, tiêu chuẩn quốc tế và các vấn đề pháp lý, đòi hỏi doanh nghiệp phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và chiến lược phù hợp.

• Chi phí vận chuyển cao và thời gian vận chuyển dài: Gây khó khăn trong việc tối ưu chi phí và đảm bảo đúng hạn giao hàng quốc tế.

• Yêu cầu tiêu chuẩn chất lượng cao từ các thị trường quốc tế: Đòi hỏi sản phẩm phải đáp ứng các tiêu chí nghiêm ngặt về nguyên liệu, thiết kế và an toàn.

• Vấn đề bảo vệ sở hữu trí tuệ: Nguy cơ sao chép mẫu mã, thiết kế gây tổn hại đến lợi ích của các doanh nghiệp Việt Nam.

Ngoài những thách thức trên, việc tuân thủ đúng thủ tục xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ cũng rất quan trọng. Điều này không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ lợi ích và phát triển doanh nghiệp. Dưới đây là những lý do vì sao việc tuân thủ thủ tục xuất khẩu rất quan trọng:

• Đảm bảo hợp pháp và tuân thủ quy định quốc tế: Tuân thủ thủ tục xuất khẩu giúp doanh nghiệp hoạt động hợp pháp và tránh các vấn đề pháp lý có thể xảy ra như phạt tiền, giữ hàng hay đình chỉ xuất khẩu. Điều này rất quan trọng khi làm việc với các thị trường quốc tế yêu cầu quy trình rõ ràng và chính xác.

• Xây dựng lòng tin với khách hàng quốc tế: Khi các thủ tục xuất khẩu được hoàn tất đúng cách, sản phẩm sẽ được giao đúng hạn và không gặp rủi ro trong quá trình vận chuyển. Điều này giúp xây dựng uy tín và sự tin tưởng từ khách hàng quốc tế, làm tăng cơ hội hợp tác lâu dài.

• Tránh rủi ro tài chính: Việc tuân thủ các quy định về xuất khẩu giúp tránh các chi phí phát sinh không mong muốn như chi phí lưu kho, xử lý thuế hoặc bị phạt do vi phạm các quy định về hải quan. Điều này góp phần tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả kinh doanh.

• Đảm bảo chất lượng và tiêu chuẩn quốc tế: Trong ngành thủ công mỹ nghệ, việc tuân thủ đúng các quy định về chất lượng, chứng nhận xuất xứ (C/O) và các tiêu chuẩn an toàn sản phẩm rất quan trọng. Điều này không chỉ đáp ứng yêu cầu của các thị trường quốc tế mà còn giúp sản phẩm của Việt Nam khẳng định được giá trị và chất lượng.

• Giảm thiểu rủi ro về sở hữu trí tuệ: Thủ tục xuất khẩu giúp bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của doanh nghiệp, tránh tình trạng sao chép, làm giả sản phẩm từ các đối tác không trung thực. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các sản phẩm thủ công mỹ nghệ có thiết kế độc đáo.

3.  Thủ tục xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ gồm những gì? 

Dưới đây là danh sách các tài liệu và hồ sơ cần chuẩn bị để thực hiện xuất khẩu sản phẩm thủ công mỹ nghệ:

• Tờ khai hải quan theo mẫu làm từ phần mềm ECUS.

• Hóa đơn thương mại (Commercial Invoice).

• Phiếu đóng gói (Packing List).

• Vận đơn hàng tàu (Bill of Lading).

• Chứng nhận kiểm dịch thực vật (Phytosanitary Certificate), nếu phía bên mua yêu cầu.

• Chứng nhận xuất xứ (C/O - Certificate of Origin), nếu có.

Lưu ý: Khi hàng hóa xuất khẩu được đóng gói trên pallet gỗ, doanh nghiệp cần chuẩn bị giấy chứng nhận hun trùng nếu nước nhập khẩu yêu cầu. Giấy chứng nhận này chỉ áp dụng cho hàng hóa đóng gói bằng pallet gỗ và không liên quan đến hàng thủ công mỹ nghệ. Doanh nghiệp cần chú ý để đảm bảo tuân thủ đúng quy định và hoàn tất các thủ tục xuất khẩu.

Về thủ tục hải quan, chủ hàng cần chuẩn bị bộ chứng từ bao gồm hóa đơn thương mại (invoice), phiếu đóng gói (packing list) và mở tờ khai hải quan khi hàng đã đưa về cảng hoặc kho chờ xuất khẩu. Trong nhiều trường hợp, tờ khai hải quan được xếp vào luồng xanh, và khi đó, doanh nghiệp chỉ cần thực hiện bước cuối cùng là ký xác nhận của hải quan giám sát để thanh lý tờ khai, sau đó bàn giao hàng cho hãng tàu, hoàn tất quy trình thông quan.

Việc chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ và hồ sơ nêu trên sẽ giúp doanh nghiệp hoàn thành thủ tục xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ một cách thuận lợi và đáp ứng đúng các quy định pháp lý.

>> Xem thêm: Bộ chứng từ xuất nhập khẩu đầy đủ, mới nhất

4. Quy trình xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ 

Cũng như các loại hàng hóa khác, quy trình xuất khẩu sản phẩm thủ công mỹ nghệ cũng bao gồm 5 bước như sau: 

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ hải quan

Doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ bộ hồ sơ hải quan theo quy định hiện hành, bao gồm các loại giấy tờ như đã đề cập ở phần trên.

Bước 2: Đăng ký khai hải quan

Việc đăng ký khai hải quan có thể thực hiện tại một trong các địa điểm sau:

• Chi cục Hải quan tại nơi doanh nghiệp đặt trụ sở hoặc cơ sở sản xuất.

• Chi cục Hải quan nơi hàng hóa được tập kết để chuẩn bị xuất khẩu.

• Chi cục Hải quan tại cửa khẩu xuất hàng.

Bước 3: Kiểm tra tờ khai hải quan

• Nếu lô hàng chưa đáp ứng đủ điều kiện, cơ quan hải quan sẽ từ chối đăng ký và cung cấp lý do cụ thể cho người khai hải quan.

• Đối với tờ khai hải quan giấy, cán bộ hải quan sẽ kiểm tra kỹ các thông tin trong tờ khai và các chứng từ khác trong hồ sơ hải quan.

• Hồ sơ tờ khai được thông qua mà không cần bổ sung chứng từ hoặc kiểm tra hàng hóa, ngoại trừ các điều kiện tiêu chuẩn.

Bước 4: Phân luồng tờ khai

Khi khai hải quan điện tử, hệ thống xử lý dữ liệu hải quan sẽ tự động phân luồng và thông báo quyết định dưới ba hình thức sau:

• Luồng Xanh - Chấp nhận tờ khai.

• Luồng Vàng - Kiểm tra hồ sơ chứng từ: Cơ quan hải quan sẽ kiểm tra các chứng từ trong hồ sơ hải quan thông qua Cổng thông tin một cửa quốc gia, do người khai hải quan cung cấp.

• Luồng Đỏ - Kiểm tra thực tế hàng hóa: Việc kiểm tra thực tế hàng hóa sẽ dựa trên các thông tin và chứng từ liên quan đã được nộp hoặc xuất trình trên hệ thống.

Quy trình này đảm bảo việc quản lý và xử lý thông tin hải quan một cách chặt chẽ, chính xác và tuân thủ quy định pháp lý.

Bước 5: Thông quan hàng thủ công mỹ nghệ

Các bước thực hiện thông quan hàng thủ công mỹ nghệ về cơ bản tương tự như các mặt hàng thương mại thông thường khác. Doanh nghiệp cần hoàn thành đầy đủ thủ tục để hàng hóa được thông quan thuận lợi.

>> Xem thêm: Dịch vụ vận tải đường bộ là gì? Ưu điểm, quy trình, lưu ý

5. Các yếu tố cần lưu ý khi xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ

Để quá trình xuất nhập khẩu thuận lợi, doanh nghiệp cần lưu ý một số điều sau:

5.1. Lựa chọn phương thức vận chuyển

Khi vận chuyển hàng thủ công mỹ nghệ và đặc biệt là các mặt hàng như vận chuyển hàng mây tre đan, doanh nghiệp cần xem xét kỹ lưỡng các phương thức vận chuyển để tối ưu chi phí và thời gian. Dưới đây là phân tích ưu và nhược điểm của từng phương thức:

Vận chuyển đường biển

• Ưu điểm:

  • Phù hợp với các lô hàng lớn, cồng kềnh và có khối lượng nặng, như các mặt hàng thủ công mỹ nghệ kích thước lớn hoặc hàng mây tre đan.

  • Chi phí vận chuyển thấp hơn nhiều so với các phương thức khác, giúp tối ưu ngân sách cho doanh nghiệp.

  • Đa dạng về lựa chọn container: doanh nghiệp có thể sử dụng container nguyên (FCL) hoặc ghép hàng (LCL) tùy theo khối lượng hàng hóa.

  • Thích hợp cho các tuyến vận chuyển quốc tế đường dài như Mỹ, Châu Âu và các nước châu Á.

• Nhược điểm:

  • Thời gian vận chuyển lâu hơn (thường từ vài tuần đến hơn một tháng), không phù hợp cho các lô hàng cần giao gấp.

  • Phụ thuộc vào lịch trình tàu biển và điều kiện thời tiết, đôi khi có thể bị chậm trễ.

  • Quy trình đóng gói cần cẩn thận để tránh hư hỏng hàng hóa do va đập trong quá trình vận chuyển đường dài.

Vận chuyển đường hàng không

• Ưu điểm:

  • Thời gian vận chuyển nhanh chóng, thường chỉ mất từ 1-7 ngày, phù hợp với các đơn hàng có thời gian giao gấp hoặc các sản phẩm thủ công mỹ nghệ có giá trị cao.

  • Đảm bảo độ an toàn cao hơn cho hàng hóa, hạn chế tối đa tình trạng hư hỏng do va chạm hoặc thời tiết.

  • Quy trình vận chuyển và thông quan nhanh chóng, giúp doanh nghiệp kịp thời đáp ứng nhu cầu của khách hàng.

• Nhược điểm:

  • Chi phí vận chuyển rất cao, đặc biệt đối với các sản phẩm có kích thước lớn hoặc nặng như hàng mây tre đan.

  • Không phù hợp cho các lô hàng lớn, cồng kềnh hoặc số lượng nhiều vì hạn chế về trọng lượng và kích thước hàng hóa.

5.2. Đóng gói và bảo quản hàng hóa

• Việc đóng gói và bảo quản hàng hóa đúng cách là yếu tố then chốt để đảm bảo chất lượng sản phẩm trong quá trình vận chuyển hàng thủ công mỹ nghệ đến thị trường quốc tế.

• Do đặc tính dễ bị hư hỏng của các mặt hàng thủ công, doanh nghiệp cần thực hiện quy trình đóng gói cẩn thận:

• Chất liệu đóng gói: Sử dụng thùng carton dày, pallet gỗ hoặc bao bì nhựa cứng để bảo vệ hàng hóa khỏi va đập. Đối với vận chuyển hàng mây tre đan, nên bọc thêm lớp xốp hoặc màng co để chống ẩm mốc và trầy xước sản phẩm.

• Quy cách đóng gói: Sắp xếp sản phẩm gọn gàng, chèn thêm mút xốp, giấy bọt khí hoặc hạt chống sốc để hạn chế tình trạng va đập trong quá trình vận chuyển hàng thủ công mỹ nghệ. Bên ngoài kiện hàng cần dán nhãn “Hàng dễ vỡ” để được lưu ý đặc biệt.

• Bảo quản hàng hóa: Các sản phẩm từ gỗ hoặc mây tre đan cần được xử lý chống ẩm, mối mọt trước khi đóng gói. Kho chứa hàng cần đảm bảo khô ráo, thoáng mát để giữ nguyên chất lượng hàng hóa trước khi xuất khẩu.

5.3. Các quy định về bảo vệ môi trường và thuế quan

Khi xuất khẩu hàng hóa thủ công mỹ nghệ, doanh nghiệp cần lưu ý các quy định về bảo vệ môi trường và chính sách thuế quan tại thị trường nhập khẩu.

Quy định bảo vệ môi trường ngày càng khắt khe, đặc biệt đối với các sản phẩm từ gỗ và mây tre đan. Nhiều quốc gia như Mỹ, EU yêu cầu các sản phẩm này phải có chứng nhận nguồn gốc rõ ràng và thân thiện với môi trường. Đối với các sản phẩm từ gỗ, chứng nhận FSC (Forest Stewardship Council) là yếu tố quan trọng để chứng minh rằng gỗ được khai thác bền vững, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế. Điều này giúp các sản phẩm vận chuyển hàng thủ công mỹ nghệ dễ dàng được chấp nhận và gia tăng giá trị tại thị trường quốc tế.

Về thuế quan và chi phí liên quan, doanh nghiệp cần nắm rõ:

• Thuế xuất khẩu: Một số mặt hàng thủ công mỹ nghệ có thể phải chịu thuế xuất khẩu theo quy định của Việt Nam.

• Thuế nhập khẩu: Các thị trường quốc tế sẽ áp dụng mức thuế nhập khẩu khác nhau. Doanh nghiệp có thể tận dụng ưu đãi từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA) để giảm chi phí.

• Chi phí vận chuyển hàng thủ công mỹ nghệ: Bao gồm chi phí vận tải quốc tế, phí bốc dỡ và lưu kho tại cảng đi và cảng đến. Việc chọn phương thức vận tải phù hợp sẽ giúp tối ưu chi phí và thời gian.

• Các chi phí khác: Phí chứng từ, phí kiểm dịch và chi phí thông quan cần được tính toán kỹ lưỡng để tránh phát sinh không mong muốn trong quá trình xuất khẩu hàng hóa thủ công mỹ nghệ.

Hiểu rõ và tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường và thuế quan sẽ giúp doanh nghiệp dễ dàng đưa sản phẩm vào thị trường quốc tế, đồng thời khẳng định uy tín và năng lực trong hoạt động vận chuyển hàng thủ công mỹ nghệ.

>> Xem thêm: Dịch vụ vận chuyển hàng hóa quốc tế bằng đường biển

6. Các chi phí cần thiết khi xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ

Dưới đây là các chi phí khi xuất khẩu mặt hàng thủ công mỹ nghệ mà doanh nghiệp có thể tham khảo:

Chi phí đóng gói và bảo quản sản phẩm

Đóng gói và bảo quản là khâu quan trọng để đảm bảo chất lượng sản phẩm khi vận chuyển hàng thủ công mỹ nghệ ra thị trường quốc tế. Doanh nghiệp cần đầu tư vào vật liệu đóng gói như thùng carton, pallet gỗ, màng bọc xốp chống sốc và các dụng cụ bảo quản khác. Chi phí này sẽ tùy thuộc vào kích thước, khối lượng và yêu cầu đặc biệt của từng loại sản phẩm, đặc biệt đối với hàng mây tre đan hay đồ thủ công dễ vỡ.

Chi phí vận chuyển và bảo hiểm hàng hóa

• Chi phí vận chuyển: Tùy theo phương thức vận tải được lựa chọn (đường biển hoặc đường hàng không), chi phí vận chuyển sẽ có sự khác biệt. Đối với các lô hàng lớn, vận chuyển hàng thủ công mỹ nghệ bằng đường biển sẽ tiết kiệm hơn, trong khi đường hàng không phù hợp với hàng hóa cần giao gấp.

• Chi phí bảo hiểm hàng hóa: Đây là chi phí cần thiết để bảo vệ doanh nghiệp khỏi các rủi ro như mất mát, hư hỏng trong quá trình vận chuyển hàng mây tre đan và các sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Lựa chọn gói bảo hiểm phù hợp giúp doanh nghiệp an tâm hơn khi xuất khẩu.

Thuế xuất khẩu và các phí dịch vụ khác liên quan đến thủ tục xuất khẩu

• Thuế xuất khẩu: Một số mặt hàng thủ công mỹ nghệ có thể phải chịu thuế xuất khẩu theo quy định hiện hành. Doanh nghiệp cần tìm hiểu kỹ các chính sách thuế để dự trù chi phí chính xác.

• Phí dịch vụ thủ tục xuất khẩu: Bao gồm các chi phí như phí khai báo hải quan, phí chứng từ, kiểm dịch và lệ phí hải quan. Ngoài ra, còn có phí lưu kho, phí xếp dỡ hàng tại cảng và các chi phí phát sinh khác trong quá trình xuất khẩu.

Việc tính toán và quản lý chặt chẽ các chi phí trên sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa ngân sách, đảm bảo hiệu quả trong hoạt động xuất khẩu hàng hóa thủ công mỹ nghệ và nâng cao khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Kết luận

Hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu không chỉ mang ý nghĩa kinh tế mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy văn hóa Việt Nam. Đây là hoạt động giúp gia tăng thu nhập, tạo việc làm, duy trì nghề truyền thống, đồng thời nâng cao uy tín quốc gia và thúc đẩy giao lưu văn hóa quốc tế. 

Đặc biệt, việc thực hiện thủ tục xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ một cách chặt chẽ và đúng quy định góp phần đảm bảo tiêu chuẩn quốc tế, giúp sản phẩm dễ dàng thâm nhập thị trường toàn cầu, nâng cao giá trị và hình ảnh của sản phẩm Việt Nam. Qua đó, không chỉ thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế mà còn đóng góp tích cực vào việc bảo vệ môi trường.

Để được báo giá chính xác, hãy liên hệ InterLOG: TẠI ĐÂY

Liên hệ với InterLOG để bắt đầu ngay với dịch vụ vận chuyển hàng thủ công mỹ nghệ sang Quốc Tế và tối ưu quy trình kinh doanh của bạn.