Logistics là gì và vì sao lĩnh vực này giữ vai trò “xương sống” trong hoạt động sản xuất - kinh doanh? Trong bối cảnh toàn cầu hóa và thương mại điện tử bùng nổ, việc hiểu đúng về Logistics, chức năng và giá trị của nó để phối hợp nhịp nhàng, giúp thúc đẩy quy trình cung ứng là rất quan trọng. Dưới đây InterLOG sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về Logistics, các dịch vụ Logistics phổ biến, lợi ích mang lại cho doanh nghiệp và những xu hướng định hình ngành trong thời kỳ mới để vận hành hiệu quả hơn.
1. Logistics là gì?
Trên thế giới, Logistics hiện được tiếp cận theo góc nhìn rộng hơn về quản trị dòng chảy hàng hóa - thông tin:
Theo Hội đồng Chuyên gia Quản lý Chuỗi Cung ứng (Council of Supply Chain Management Professionals, viết tắt: (CSCMP), Logistics là quá trình lập kế hoạch, thực hiện và kiểm soát dòng chảy và lưu trữ hiệu quả hàng hóa, dịch vụ và thông tin liên quan từ điểm xuất phát đến điểm tiêu thụ nhằm đáp ứng yêu cầu của khách hàng. Còn theo Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Logistics là chuỗi các hoạt động liên quan đến lưu chuyển hàng hóa xuyên biên giới, bao gồm vận tải quốc tế, kho bãi, giao nhận, hải quan và phân phối nội địa. Logistics được xem là yếu tố then chốt giúp thương mại toàn cầu vận hành và thúc đẩy năng lực cạnh tranh của quốc gia.
Tại Việt Nam, theoNghị định 163/2017/NĐ-CP, dịch vụ Logistics được hiểu là hoạt động thương mại bao gồm nhiều khâu liên quan trực tiếp đến quá trình vận chuyển hàng hóa. Theo đó thương nhân tổ chức thực hiện một hoặc nhiều công việc bao gồm nhận hàng, vận chuyển, lưu kho, lưu bãi, làm thủ tục hải quan, tư vấn khách hàng, đóng gói, ghi ký mã hiệu, giao hàng hoặc các dịch vụ khác có liên quan đến hàng hóa theo thỏa thuận với khách hàng để hưởng thù lao.
>> Xem thêm: Tìm hiểu về quy trình vận tải đường biển chi tiết Nhìn chung dù được tiếp cận theo góc nhìn nào, có thể hiểu đơn giản Logistics là toàn bộ hoạt động quản trị dòng chảy hàng hóa - thông tin - dịch vụ từ khâu đầu đến khâu cuối, đảm bảo hàng hóa đến đúng nơi - đúng thời điểm - đúng chi phí - đúng điều kiện.
Logistics là hoạt động quản trị toàn diện dòng chảy hàng hóa, thông tin và dịch vụ, đảm bảo đúng nơi, đúng thời điểm, đúng chi phí và đúng yêu cầu vận hành.
2. Sự khác biệt giữa Logistics với vận tải hàng hóa thông thường
Logistics không chỉ là vận chuyển, mà là một hệ thống quản trị toàn diện bao gồm lưu trữ, kiểm soát tồn kho, xử lý đơn hàng, thủ tục hải quan, phân phối, tối ưu chi phí và quản trị rủi ro.
Tiêu chí
Logistics
Vận tải hàng hóa thông thường
Phạm vi
Bao phủ toàn bộ chuỗi cung ứng
Chỉ tập trung vào di chuyển hàng
Hoạt động
Lập kế hoạch - kho bãi - vận chuyển - quản lý tồn - xử lý đơn - hải quan - thông tin
Nhận hàng - vận chuyển - giao hàng
Mục tiêu
Tối ưu hóa tổng thể dòng chảy hàng hóa
Di chuyển hàng hóa từ điểm A → B
Giá trị
Nâng cao hiệu quả vận hành, giảm chi phí toàn chuỗi
Chi phí phụ thuộc quãng đường & phương thức vận chuyển
3. Các hoạt động chính của Logistics là gì?
Logistics bao gồm toàn bộ các hoạt động quản lý và điều phối dòng chảy hàng hóa, thông tin và dịch vụ trong chuỗi cung ứng, giúp doanh nghiệp vận hành hiệu quả, giảm chi phí và nâng cao trải nghiệm khách hàng. Các hoạt động chính gồm:
Quản lý chuỗi cung ứng: Lập kế hoạch và điều phối toàn bộ quá trình từ thu mua nguyên liệu đến khi giao sản phẩm cuối cùng cho khách hàng.
Vận tải: Tổ chức và tối ưu hóa các hoạt động vận chuyển bằng đường bộ, đường sắt, đường biển, đường hàng không.
Quản lý kho bãi: Xây dựng hệ thống kho bãi, quản lý hàng hóa tồn kho, tiếp nhận, lưu trữ và phân phối hàng hóa.
Đóng gói và xử lý đơn hàng: Chuẩn bị hàng hóa, đóng gói đúng cách, và xử lý các đơn hàng từ khi nhận đến khi giao hàng xong.
Thủ tục hải quan: Thực hiện các thủ tục cần thiết cho hàng hóa xuất nhập khẩu.
Quản lý thông tin và rủi ro: Thu thập, xử lý dữ liệu để đưa ra quyết định tối ưu, đồng thời quản lý các rủi ro có thể xảy ra.
Một số hoạt động của dịch vụ Logistics cũng được nêu rõ trong Nghị định 163/2017/NĐ-CP như sau:
Dịch vụ xếp dỡ container, không bao gồm dịch vụ cung cấp tại các sân bay
Dịch vụ kho bãi container thuộc dịch vụ hỗ trợ vận tải đường biển
Dịch vụ kho bãi thuộc dịch vụ hỗ trợ trong mọi phương thức vận tải
Đại lý vận tải hàng hóa, chuyển phát
Làm thủ tục hải quan, bao gồm dịch vụ thông quan
Dịch vụ kiểm tra vận đơn, môi giới vận tải hàng hóa, kiểm định hàng hóa, lấy mẫu và xác định trọng lượng
Dịch vụ hỗ trợ bán buôn, bán lẻ bao gồm các hoạt động quản lý hàng lưu kho, thu gom, tập hợp, phân loại hàng hóa, giao hàng
Dịch vụ vận tải hàng hóa thuộc dịch vụ vận tải đường biển, đường thủy nội địa, đường sắt, đường bộ, hàng không
Dịch vụ phân tích và kiểm định kỹ thuật
Dịch vụ vận tải đa phương thức
Các dịch vụ vận tải khác.
Như vậy có thể nói, vai trò của Logistics ngày nay đã trở thành yếu tố chiến lược, giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, tối ưu vận hành, tăng tốc độ giao hàng và giảm chi phí toàn chuỗi. Đây là nền tảng để doanh nghiệp mở rộng thị trường và gia tăng giá trị cho khách hàng.
4. Các loại hình dịch vụ Logistics phổ biến
Trong chuỗi cung ứng hiện đại, Logistics không chỉ dừng lại ở vận chuyển mà còn bao gồm hàng loạt hoạt động tích hợp như lưu kho, phân phối, quản lý tồn kho, thủ tục hải quan và tối ưu vận hành. Tùy theo phạm vi hoạt động và mức độ dịch vụ mà doanh nghiệp có thể lựa chọn mô hình Logistics phù hợp. Dưới đây là các loại hình Logistics phổ biến nhất hiện nay.
4.1. Dịch vụ Logistics nội địa
Logistics nội địa bao gồm toàn bộ hoạt động vận chuyển, lưu kho, phân phối và quản lý hàng hóa trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam. Dịch vụ này giúp doanh nghiệp đảm bảo dòng chảy hàng hóa ổn định từ nhà cung cấp đến khách hàng cuối cùng, đáp ứng tiêu chuẩn tốc độ - tính chính xác.
>> Xem thêm: Dịch vụ vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không nội địa InterLOG cung cấp giải pháp Logistics nội địa trọn gói, tích hợp vận tải đa phương thức, quản lý kho bãi và phân phối toàn quốc. Nhờ hệ thống xe tải - kho vận đồng bộ, InterLOG hỗ trợ doanh nghiệp tối ưu chi phí, đảm bảo thời gian giao hàng và nâng cao hiệu quả vận hành.
Hệ thống vận tải và kho vận đồng bộ giúp InterLOG tối ưu chi phí, đảm bảo tiến độ giao hàng và nâng cao hiệu quả chuỗi vận hành.
4.2. Dịch vụ Logistics quốc tế
Logistics quốc tế liên quan đến vận tải xuyên biên giới, thủ tục xuất nhập khẩu, hải quan, giao nhận quốc tế và phân phối hàng hóa ở nhiều thị trường. Đây là hoạt động phức tạp, đòi hỏi doanh nghiệp phải tuân thủ quy định quốc tế, chứng từ, kiểm định và tiêu chuẩn mỗi quốc gia.
Dịch vụ Logistics theo cấp độ (PL - Party Logistics) thể hiện mức độ doanh nghiệp thuê ngoài hoạt động Logistics. Càng lên cấp độ cao, mức độ tích hợp - quản lý - công nghệ càng toàn diện.
3PL (Third-Party Logistics): Doanh nghiệp thuê ngoài dịch vụ Logistics như vận tải, kho bãi, quản lý hàng hóa, fulfillment… 3PL giúp tiết kiệm nhân lực và chi phí đầu tư ban đầu.
4PL (Fourth-Party Logistics): Nhà cung cấp Logistics quản lý toàn bộ chuỗi cung ứng thay doanh nghiệp, bao gồm điều phối 3PL, ứng dụng công nghệ và tối ưu vận hành từ đầu đến cuối.
5PL (Fifth-Party Logistics): Mô hình tích hợp hoàn toàn trên nền tảng số, tối ưu mạng lưới bằng Big Data, IoT, AI. 5PL hướng đến quản lý chuỗi cung ứng quy mô lớn và thương mại điện tử toàn cầu.
InterLOG hiện cung cấp giải pháp 3PL - 4PL tích hợp, đáp ứng cả nhu cầu vận hành truyền thống lẫn yêu cầu công nghệ cao. Nhờ hệ sinh thái dịch vụ đa dạng và năng lực tư vấn chuyên sâu, InterLOG giúp doanh nghiệp giảm chi phí, nâng cao khả năng cạnh tranh và chuẩn hóa toàn bộ chuỗi cung ứng.
Tại InterLOG, chúng tôi định nghĩa Quy trình Logistics là một hệ thống các bước được lập kế hoạch chi tiết, thực hiện chặt chẽ và kiểm soát tối ưu nhằm quản lý dòng chảy hàng hóa, dịch vụ và thông tin liên quan một cách hiệu quả nhất từ điểm đầu đến điểm cuối, đảm bảo tối ưu chi phí và thời gian cho đối tác. Một quy trình Logistics khép kín và tối ưu tại InterLOG bao gồm 5 bước cốt lõi sau:
5.1. Lập kế hoạch và mua hàng (Planning & Sourcing)
Bước đầu tiên và quan trọng nhất là xây dựng kế hoạch Logistics tổng thể. InterLOG hỗ trợ doanh nghiệp trong việc đánh giá nhu cầu, tìm kiếm và quản lý nguồn cung ứng nguyên vật liệu, hàng hóa một cách tập trung. Một kế hoạch bài bản ngay từ đầu là nền tảng để kiểm soát chi phí và đảm bảo tính liên tục của cả dây chuyền.
5.2. Lưu trữ và quản lý kho hàng (Warehousing & Storage)
Tối ưu hóa không gian & luồng hàng tự động, giảm 30% thời gian xử lý.
Kiểm soát tồn kho minh bạch, trực tuyến 24/7, giúp đối tác theo dõi real-time mọi lúc, mọi nơi.
Tự động hóa toàn bộ quy trình từ nhập kho, lưu trữ đến xuất hàng, giảm thiểu sai sót xuống mức gần như bằng 0.
5.3. Quản lý tồn kho thông minh (Smart Inventory Management)
Quy trình này liên quan đến việc kiểm soát chặt chẽ mức tồn kho theo thời gian thực. InterLOG sử dụng các công cụ phân tích dữ liệu để dự báo nhu cầu chính xác, giúp doanh nghiệp tránh tình trạng tồn kho quá mức gây đóng băng vốn hoặc hết hàng làm gián đoạn sản xuất, đáp ứng mọi yêu cầu của khách hàng một cách kịp thời.
5.4. Xử lý và tối ưu đơn hàng (Order Fulfillment & Processing)
Đây là bước then chốt ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm khách hàng. Quy trình xử lý đơn hàng tại InterLOG từ nhận order, nhặt hàng (picking), đóng gói, đến dán nhãn đều được chuẩn hóa và số hóa hoàn toàn. Cam kết của chúng tôi là xử lý đơn hàng nhanh chóng, chính xác tuyệt đối với chi phí tối ưu nhất, bảo vệ uy tín thương hiệu của đối tác.
5.5. Vận chuyển và giao hàng tận tay (Transportation & Last-mile Delivery)
InterLOG cung cấp giải pháp vận chuyển đa phương thức (đường bộ, đường biển, đường sắt) linh hoạt. Quy trình được chia thành 3 giai đoạn đồng bộ:
Trước vận chuyển: Tư vấn lộ trình, lựa chọn phương thức vận chuyển tối ưu, đóng gói chuyên biệt và chuẩn bị đầy đủ chứng từ.
Trong vận chuyển: Theo dõi hành trình 24/7, cập nhật thông tin minh bạch và chủ động xử lý mọi phát sinh.
Sau giao hàng: Hỗ trợ xác nhận giao hàng, xử lý các yêu cầu hoàn trả/đổi hàng và giải quyết nhanh chóng mọi khiếu nại, đảm bảo sự hài lòng trọn vẹn.
Giải pháp vận chuyển đa phương thức của InterLOG đáp ứng linh hoạt nhu cầu giao nhận và giao hàng đến điểm cuối.
6. Lợi ích khi doanh nghiệp sử dụng dịch vụ Logistics chuyên nghiệp
Trong môi trường kinh doanh nhiều biến động, việc hợp tác với đơn vị cung cấp dịch vụ Logistics chuyên nghiệp là chìa khóa giúp doanh nghiệp duy trì lợi thế cạnh tranh, tối ưu vận hành và nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng. Những lợi ích tiêu biểu mà các doanh nghiệp có thể đạt được, cũng là điều mà các đối tác của InterLOG đang trải nghiệm trong thực tế, bao gồm:
6.1. Giảm rủi ro vận hành và sai sót chuỗi cung ứng
Một hệ thống Logistics chuyên nghiệp được vận hành theo quy trình chuẩn hóa, ứng dụng công nghệ quản lý tồn kho - theo dõi lộ trình - kiểm soát chất lượng. Điều này giúp doanh nghiệp:
Giảm thiểu sai sót trong đóng gói, lưu kho, xuất nhập hàng.
Hạn chế thất thoát, hư hỏng hay chậm trễ trong vận chuyển.
Chủ động xử lý sự cố nhờ hệ thống giám sát minh bạch.
Nhờ đó, dòng hàng hóa luôn được vận hành liền mạch, đảm bảo trải nghiệm ổn định cho khách hàng.
6.2. Tối ưu hóa dòng tiền và năng lực sản xuất
Khi Logistics được tối ưu, doanh nghiệp sẽ tiết kiệm nguồn lực vận hành và đầu tư:
Giảm chi phí lưu kho, chi phí tồn đọng vốn.
Tối ưu kế hoạch sản xuất và cung ứng nhờ dữ liệu tồn kho chính xác.
Rút ngắn thời gian giao - nhận, giúp hàng hóa quay vòng nhanh hơn.
Với kinh nghiệm hơn 20 năm, InterLOG hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng mô hình Logistics linh hoạt, cắt giảm đến 20-30% chi phí vận hành (tùy ngành hàng), đồng thời tăng năng suất toàn chuỗi.
6.3. Tăng tính linh hoạt trong thị trường biến động
Trong bối cảnh thị trường thay đổi nhanh (giá nhiên liệu, nhu cầu thị trường, chính sách hải quan…), doanh nghiệp rất cần một đối tác Logistics có khả năng thích ứng cao. Với hơn 20 năm kinh nghiệm, InterLOG đóng vai trò đối tác chiến lược, đồng hành cùng doanh nghiệp xây dựng chuỗi cung ứng bền vững, linh hoạt và hiệu quả:
Mạng lưới vận tải đa phương thức (đường biển - hàng không - nội địa).
Hệ thống đại lý quốc tế rộng, dễ dàng điều phối giữa các thị trường.
Kinh nghiệm xử lý rủi ro thương mại, tắc nghẽn cảng, thay đổi chính sách xuất nhập khẩu.
Nhờ đó, doanh nghiệp có thể mở rộng thị trường, duy trì chuỗi cung ứng ổn định ngay cả trong thời điểm biến động.
InterLOG đồng hành cùng doanh nghiệp với vai trò đối tác logistics chiến lược, hướng đến chuỗi cung ứng linh hoạt và bền vững.
7. Xu hướng phát triển của ngành Logistics tại Việt Nam
Ngành Logistics Việt Nam đang ở giai đoạn tăng trưởng mạnh mẽ nhờ sự cộng hưởng của thương mại điện tử, đầu tư hạ tầng và quá trình chuyển đổi số quốc gia. Các xu hướng mới không chỉ thay đổi cách doanh nghiệp vận hành chuỗi cung ứng mà còn tạo ra chuẩn mực mới về tốc độ, tính minh bạch và hiệu quả bền vững.
7.1. Sự bùng nổ thương mại điện tử
Thương mại điện tử tăng trưởng hai chữ số mỗi năm đã kéo theo nhu cầu lớn về:
Sự bùng nổ này được xem là động lực quan trọng thúc đẩy Logistics nội địa phát triển, đặc biệt ở các mô hình kho thông minh, vận hành tự động và giao hàng siêu tốc.
7.2. Ứng dụng chuyển đổi số
Chuyển đổi số tiếp tục là xu hướng chủ đạo, giúp doanh nghiệp Logistics nâng cao năng lực cạnh tranh và tối ưu quy trình. Các giải pháp công nghệ được áp dụng rộng rãi bao gồm:
WMS (Warehouse Management System) - Quản lý kho thông minh
Phát triển Logistics xanh đã trở thành xu hướng tất yếu nhờ áp lực giảm phát thải và cam kết môi trường của doanh nghiệp. Một số giải pháp được thị trường chú trọng gồm:
Tối ưu tuyến đường để giảm CO₂ và chi phí nhiên liệu
Ứng dụng phương tiện vận tải tiết kiệm năng lượng
Sử dụng bao bì thân thiện môi trường hoặc tái chế
Xây dựng mô hình kho vận hành tiết kiệm điện, tối ưu bức xạ nhiệt
Triển khai các giải pháp đo lường và báo cáo phát thải trong chuỗi cung ứng
Trong bức tranh phát triển chung đó, InterLOG là một trong những đơn vị Logistics tích cực bắt kịp và triển khai các xu hướng Green Logistics & Digital Transformation, hướng đến mô hình vận hành hiệu quả, minh bạch và thân thiện môi trường hơn cho khách hàng doanh nghiệp.
InterLOG chủ động thích ứng xu hướng mới, từng bước triển khai Green Logistics và chuyển đổi số trong hoạt động Logistics.
8. Câu hỏi thường gặp về Logistics
Trong quá trình tìm hiểu Logistics là gì, nhiều người còn có vài băn khoăn khác như:
8.1. Nguồn gốc từ Logistics từ đâu?
Từ điển Oxford bản gốc, Logistics “là một nhánh của ngành khoa học quân sự, liên quan đến các hoạt động như thu mua, bảo dưỡng và vận chuyển vật chất, nhân sự và phương tiện”. Định nghĩa này xuất phát từ việc rất nhiều người hiểu rằng Logistics xuất hiện từ chữ “Logistique” trong tiếng Pháp, lần đầu tiên xuất hiện trong quyển “Nghệ thuật Chiến tranh” của Barron Henri, một tướng quân dưới trướng Napoleon. Ngoài ra, chữ “Logistics” còn được cho là xuất phát từ tiếng Hy Lạp, sự kết hợp của 02 từ “Logosh” - Lý lẽ và “Loyistikosh” - Kế toán chuyên đo đếm. Sau này, trong ngành sản xuất và dịch vụ, quân đội Pháp đã mượn và sử dụng thuật ngữ “Logistics Kinh doanh” rất nhiều. Cuốn “New Oxford American” nêu ra khái niệm mới về Logistics như sau:
Logistics là cách tổ chức chi tiết và thực hiện một loạt hoạt động phức tạp.
Logistics là là sự phối hợp chi tiết của một hoạt động phức tạp liên quan đến nhiều người, phương tiện hoặc vật tư.
8.2. Lịch sử Logistics Việt Nam hình thành như thế nào?
Lịch sử ngành Logistics Việt Nam gắn liền với quá trình phát triển kinh tế - thương mại của đất nước. Từ mô hình phân phối mang tính bao cấp, ngành Logistics từng bước chuyển mình mạnh mẽ khi Việt Nam mở cửa hội nhập, đặc biệt là sau cột mốc gia nhập WTO năm 2007. Từ đó, thị trường Logistics bùng nổ với sự tham gia của các doanh nghiệp trong và ngoài nước, hình thành hệ sinh thái dịch vụ đa dạng hơn, chuyên nghiệp hơn. Bước sang thời đại chuyển đổi số, Logistics tiếp tục phát triển vượt bậc nhờ ứng dụng công nghệ, tối ưu vận hành, mở rộng quy mô dịch vụ và đáp ứng nhu cầu tăng trưởng nhanh của thương mại điện tử. Các mô hình Logistics hiện đại như kho thông minh, vận tải đa phương thức, quản lý chuỗi cung ứng tích hợp… đã trở thành nền tảng quan trọng giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh. Khám phá sâu hơn về dòng chảy lịch sử, bối cảnh kinh tế - xã hội và vai trò của Logistics qua từng giai đoạn
8.3. Vì sao tối ưu Logistics là yếu tố quan trọng đối với doanh nghiệp?
Trong bối cảnh cạnh tranh cao và chuỗi cung ứng biến động, tối ưu Logistics không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc để doanh nghiệp duy trì hiệu quả vận hành. Khi Logistics được quản trị tốt, doanh nghiệp có thể giảm chi phí, tăng tốc độ giao hàng và nâng cao chất lượng dịch vụ một cách toàn diện. Cụ thể, tối ưu Logistics giúp:
Giảm chi phí vận hành nhờ tối ưu vận tải, kho bãi và tồn kho.
Rút ngắn thời gian giao hàng, cải thiện trải nghiệm khách hàng.
Tối ưu vòng quay hàng hóa, hạn chế tồn đọng vốn và gián đoạn sản xuất.
